Hai que ser máis esixente cos crentes?

Moitas veces se oe dicir que tal persoa vai moito á Misa pero é igual cós demais, ten os mesmos defectos, ou mesmo ten máis. Cando xulgamos desde unha perspectiva ética na nosa sociedade tendemos a ser máis esixentes co Bispo que co Alcalde, co cura que cun laico, co crente que co ateo, co bispo que cun cura… e se non os percibimos mellores ós primeiros ca ós segundos, facilmente nos sentimos escandalizados.

Esta mesma postura mantiñan varios dos meus compañeiros de estudio na Facultade de Ciencias Políticas e Socioloxía. Nos diálogos que tiña con eles, soían dicirme que había que esixirlle máis ó crente, crego ou bispo. De seguido eu facíalles a seguinte observación: entón habería que chegar á conclusión de que o voto destas persoas, loxicamente, tería que ter máis valor, debería contar máis… cousa que poría en crise o modo actual de entender a democracia, porque levaría a diferenciar entre cidadáns de primeira e de segunda.

Nunha democracia con Estado Aconfesional (ou Laico en sentido normal) o nivel de esixencia ética ten que ser o mesmo para tódalas persoas, pois os cidadáns debemos ser iguais ante a lei, sexa crente ou ateo, cura, político, deportista, profesor, empresario, etc. Do contrario teríamos un Estado sectario e inxusto con algúns.

Por outra parte, si que é comprensible e explicable que un lles esixa máis ós amigos e familiares, porque, ó ser do círculo próximo a cada un de nós, querémolos máis formados, xustos, honestos… e que desenvolvan ó máximo as súas capacidades e virtudes, pois, a máis cariño tido ás persoas, menos atoladas as queremos e, por tanto, as desculpamos menos que coas que temos menos cercanía afectiva. Neste senso que me esixan máis do que lle esixen ó bispo manifesta que me aprecian.

Se na sociedade hai tendencia a ser máis esixentes cos crentes, bispos, curas… a explicación sociolóxica máis posible e plausible, que se pode formular, é que hai tradición e experiencia de que aportan máis ó común, como mesmo afirma este dito popular: “Á porta do rezador non poñas o trigo ó sol, e á porta de quen non reza nada, nin trigo nin cebada”. Se na conciencia popular hai unhas expectativas de que se espera máis destas persoas, iso ten que remitir a algunhas experiencias históricas do pasado que levaron a esa conclusión.

De tódolos xeitos, coido que na nosa democracia pecamos máis por falta de esixencia ética con un mesmo e cos demais que por exceso de esixencia. Neste senso quixera traer aquí á que eu considero a mellor definición de democracia, a de María Zambrano no seu libro “Persoa e Democracia”, onde a define como a forma de goberno “NA QUE NON SÓ SEXA PERMITIDO, SENÓN ESIXIDO SER PERSOA”. Para aclararnos algo máis sobre o que é ser persoa nese libro afirma o seguinte: “Soamente se é de verdade libre cando non se pesa sobre ninguén, cando non se humilla a ninguén. En cada home están tódolos homes”.

Non deixa de ser un empobrecemento social e cultural para o noso país o esquecemento que temos desta autora, María Zambrano, que tivo que ir ó exilio no 1939 e non volveu para asentarse aquí ata 1984, aínda que xa recibira o premio Príncipe de Asturias en 1981.

Para rematar, temos que ser moito máis esixentes con nós mesmos e para isto acudimos de novo a María Zambrano, que no tempo da cruel guerra civil española pregúntalle ó seu pai, Blas, como tiña que tratar ós demais: “¿Como se merecen?” Pero seu pai respondeulle: “Non, moito mellor do que se merecen”, segundo nos conta no seu libro “Delirio e Destino” de 1952.

Antón Negro